Manastir Studenica...

   Nedaleko od živopisne klisure Ibra, putem od Kraljeva, preko varošice Ušće, na platou iznad bistre i hladne rečice Studenice, uzdiže se zadužbina Stefana Nemanje (1171-1196.), Studenica.
   Bogorodičina crkva je sagrađena u poslednje dve decenije XII veka. Sa odlikama romansko-vizantijske građevine čiji su spoljni zidovi, sem kupole i spoljnje priprate, koju je dozidao kralj Radoslav (1229-1234.) oplaćeni belim radočelskim mermerom, crkva je mestimično ukrašena mermernom plastikom visokih stilskih vrednosti. Po opštoj arhitektonskoj zamisli i njenoj realizaciji, crkva se svrstava u najviši rang spomenika tzv. Raške graditeljske skole.
   Freske iz 1209. u čijem su nastanku imali udela sva tri Nemanjina sina: Vukan, Stefan i Sava, uzdižu Studenicu među najznačajnije spomenike XIII veka u vizantijskom umetničkom svetu. Njene zidne slike su prvo očuvano delo novog stila XIII veka kojim se menja ranije slikarsko shvatanje i otvara novo poglavlje u istoriji stare srpske i vizantijske umetnosti. Uvođenjem srpskih natpisa i tema u Studenici se zasnivaju blistavi počeci slikarstva sa mnogim autohtonim obeležjima, koje će svoj vrhunac imati u sopoćanskim freskama. Sa studeničkim freskama srpska umetnost se najednom vinula u same vrhove vizantijske civilizacije. Ansambl fresaka Bogorodičine crkve dopunjuju zidne slike iz 1569. čiji umetnički kvaliteti dostojno predstavljaju svoju epohu.
   Kralj Milutin (1282-1321.) najveći donator među srpskim vladarima, podigao je crkvu Sv. Joakima i Ane 1314. Poznatija kao Kraljeva crkva, sagrađena je po obrascu vizantijskog hrama plemenitih i strogih proporcija. Dobro očuvane freske iz 20-tih godina XIV veka po stilskoj prefinjenosti, kolorističkoj harmoniji i brižljivoj umetničkoj obradi gotovo da nemaju premca u našem starom slikarstvu.
Crkva Nikoljača sa freskama iz četvrte decenije XIII veka zajedno sa jos deset porušenih ili u temeljima očuvanih hramova, činila je onaj arhitektonski milje studeničkog manastira koji ga izdvajaju izvan svih spskih lavri.
   Studenička riznica čuva samo deo svog prvobitnog bogatstva. Prsten Stefana, prvog srpskog kralja, plastanica, povelje i druge relikvije omogućavaju samo delimičan uvid u nekadašnje neprocenjivo blago.
   Na osmom kilometru od manastira, usađena u planinu, nalazi se Isposnica Svetog Save. Jedan deo tog puta u stvari je planinska staza koja zahteva sat vremena pešačenja. Nastala je 1175. godine a obnovljena je 1815. godine.
   Sa svojim hramovima, trpezarijama, kulama i konacima od vajkada nastanjenim monasima, Studenica je zadržala svoju prvobitnu funkciju ali kao prvorazredni, zakonom zastićeni spomenik, sa nizom crkava u svojoj neposrednoj okolini izuzetan nacionalni spomenik i drevnik svetske kulturne baštine.

   Više o manastiru Studenica možete pogledati na www.studenica.org