|
|
Kraljevački
mostovi...
Iako austrugarski obaveštajni oficir Paul Miteser,
posle tajnog obilaska Srbije 1784. godine, navodi da se, idući od Trstenika,
pred Karanovcem nalazi solidan drveni most dug 150 i širok 6 koraka, stanovnici
turskog Karanovca i meštani okolnih sela reku su uglavnom prelazili skelama
i preko gazova na reci.
Krajem 19. veka odlučeno je da se na Ibru sagradi drveni
most. Projekat je uradio inženjer Protić, Kraljevčanin koji je u to vreme
radio kao sreski inženjer u Čačku. Gradnja mosta započela je 1890. godine
a već 1896. godine most je svečano pušten u saobraćaj. Za vreme prvog
svetskog rata austrougarska vojska je zapalila most prilikom povlačenja,
ali je on odmah posle oslobođenja obnovljen. Ovaj drveni most, preko koga
je, uz sve drugo, prelazila i pruga uzanog koloseka podignuta krajem prvog
svetskog rata i kojoj su se kretali vagoneti od Sokolje na Goču do grada
prevozeći građu iz šume, trajao je sve do 1. aprila 1958. godine kada
je preko njega prošao poslednji vagon nakon čega je pruga demontirana.
Stotinu metara nizvodno od ovog drvenog mosta 1931. godine
izgrađen je „gvozdeni most” sa lukovima iznad njega i širokom perdom koja
se pružala dug stranica mosta. Prilikom povlačenja 1941. godine vojnici
Kraljevine Jugoslavije minirali su i porušili deo mosta. Nemci su, posle
ulaska u grad, oštećeni srednji nosač zamenili drvenim (kasnije i gvozdenim)
pa je most trajao do noći između 28. i 29. novembra 1944. godine kada
su Nemci prilikom povlačenja digli deo mosta u vazduh. Most je kasnije
opravljen i služio svojoj svrsi.
Pedesetih godina prošloga veka počeli su radovi na podizanju
ovog današnjeg mosta. Mosta koji bolji poznavaoci istorije Kraljeva nazivaju
„Savski most”.
Naime, u Kraljevu je urađen građevinski deo objekta,a čelična konstrukcija
stizala je iz Beograda, tačnije sa dna Save. Jer, za most na Ibru korišćeni
su delovi porušenog savskog mosta u Beogradu. Na Sajmištu u Beogradu formirano
je radilište gde su se ispravljali, sekli na određene dužine i sastavljalči
čelični delovi mosta, a gotovi elementi transportovani do Kraljeva gde
su ugrađivani u novi most. Ostao je podatak da je most u Kraljevu koštao
140 miliona ondašnjih dinara.
Na onaj stari drveni most podsećaju samo drveni nosači mosta
koji izranjaju iz reke i skromna spomen-ploča na desnoj obali reke.
|
|