Spomenik ...

   Ideja o podizanju spomen-kosturnice ratnika Kraljevčana palih u balkanskim ratovima rođena je u Kraljevu 1930. godine. Među građanstvom prikupljena su izvesna finansijska sredstva, a Upravni odbor Narodne banke priložio je 5.000 ondašnjih dinara.
   Početak prvog svetskog rata prekinuo je sve radove na podizanju spomen-kosturnice za koju projekat izradio inženjer Ante Huibner.
Po završetku prvog svetskog rata, na inicijativu tadašnjeg predsednika Udruženja rezervnih oficira i ratnika Milana Radosavljevića, obrazovan je Odbor za podizanje spomenika u koji su ušli najistaknutiji Kraljevčani, trgovci, industrijalci i bankari. Odmah iza toga u gradu su počele polemike oko mesta postavljanja spomenika. Jer, trgovci su bili protiv da se spomenik postavi u centralnom delu gradskog trga pravdajući to time da će im opasti promet pošto se u centralnom delu trga nalazila gradska pijaca. Tadašnji predsednik opštine Jelisije-Leso Jelisijević sproveo je svojevrsni referendum među građanima i na osnovu njega doneta je odluka da se spomenik postavi u centralnom delu gradskog trga. Na pijaci, kako se tada govorilo.
   U gradu su započeli radovi na postavljanju temelja, a u livnici na Voždovcu, vlasništvo Miodraga - Paje Jeremića, pristupilo se radovima na izlivanju bronzanog vojnika po modelu koji je u gipsu uradio vajar Živojin Lukić po ideji koju je uradio Roman Verhovski, diplomirani akademski ruski arhitekta-umetnik i vajar. Ostalo je zapisano da su na izlivanju bronzanog vojnika radili majstori-livci Vaso Vujanić, Zlatko Knežević i Božo Marić iz Hrvatske i Milovan Milinković iz Srbije.
Ostao je takođe podatak da je za vreme radova na spomeniku 1. avgusta 1931. godine došlo do nesreće u kojoj je život izgubio Dragoljub Stojanović iz Popine kod Vrnjačke Banje, dok su teže nastradali Jelesije Pajović iz Jarčujka i izvesni Jova Osvald.
   Spomenik u centralnom delu glavnog gradskog trga (iako na sadašnjoj spomen-ploči stoji 1934. godina) postavljen je 1932. godine o čemu postoje i pisani tragovi. U isto vreme sa postavljanjem figure vojnika sa zastavom na postolje prekinuti su i svi dalji radovi na spomeniku. Jer, predviđeno je bilo da se na mestima koja su bila ostavljena na spomeniku na mermernim pločama ispišu imena Kraljevčana palih u balkanskim i prvom svetskom ratu kao i da se oko spomenika postavi mali skver.
Onakav kakav je bio u momentu postavljanja spomenik je stajao u centru grada sve do 29. novembra 1959. godine kada je, odlukom članova Narodnog odbora opštine Kraljevo, sklonjen sa gradskog trga u deo starog kraljevačkog groblja.
Spomenik je na svoje staro mesto vraćen 13. oktobra 1982. godine posle brojnih zahteva Kraljevčana i na zalaganje tadašnjeg predsednika kraljevačke opštine Branka Maričića.
   Spomenik je, kao jedno od obeležja grada, bio i mesto okupljanja mladih u vremenima kada oko njega i kraj njega bio gradski korzo, a u novijoj istoriji grada njegov postament bio je svojevrsna tribina tribuna demokratskih promena.