Home page > o Kraljevu > Prošlost Kraljeva > Turska vladavina


Jugoslovenski TOP Portal

   


Turska vladavina...

   Oblast donjeg toka reke Ibar, kao sastavni deo Srpske despotovine, pada pod tursku vlast 1459. godine.

   Srednjevekovno selo egzistiralo je kao važno naselje i pod turskom okupacijom. Pominje se 1528. kao vlasko selo u požeškoj nahiji sa 22 kuće u kolima je pored kućnih starešina bilo još 54 odrasle muške glave.

   U drugoj polovini 16. veka, 1560. godine, naselje je u jednom turskom defteru zabeleženo kao "selo Rudo Polje, drugo ime Karanovac". Krajem 16. veka, naziv Rudo Polje više nije bio u upotrebi i naselje se zvalo samo Karanovac.

   Postoji više tumačenja porekla imena Karanovac. Prvo, ime Karanovac je dobiveno po Karanu, ocu vladara iz polovine 15. veka, kneza Šobata. Drugo, po crnom, kara novcu koji je pronađen u blizini naselja, treće, da postanak ovog imena seže duboko u srednjevekovnu srpsku istoriju tj. od reči 'karen' što je saska reč za rudu - tako da je to samo prevod reči 'Rudo polje'. Postoji i jedno novije tumačenje - da ime potiče od starogrčke reči 'karanos' - glavar, vladar.

   Brži razvoj Karanovca pada u doba austrijske okupacije severne Srbije 1718-1739. godine. Požarevackim mirom 1718. godine ustanovljena je granica na Zapadnoj Moravi izmedju Austrije i Turske. Karanovac postaje važno pogranicno naselje i stecište odbeglih Turaka iz Cacka, Kragujevca i drugih naselja koja su pripadala Austriji. U njemu je osnovan i cumuruk (carina). Karanovac je sa još nekoliko seoskih naselja sacinjavao posebnu mukadu tj. podrucje podredjeno sultanu, a koje je on po svom nahodjenju mogao da daje pod zakup.
   Karanovac kao vojno-strategijska tačka u prvo vreme nije imao neki širi privredni znacaj. Nešto kasnije Karanovac se razvio u najznacajnije mesto na podrucju izmedju Aladža Hisara (Kruševca), Uzica i Novog Pazara. On je postao turska palanka sa kucama od drveta, ogradjena visokim zidovima i nastanjen uglavnom muslimanskim življem - Turcima, Arbanasima, s nešto Cincara i vrlo malo Srba deseti deo sveukupnog stanovništva. Kraj Karanovca u kome su stanovali Srbi zvao se varoš (Stara varoš) i bio je na zapadu, a kraj u kome su živeli Turci ležao je na istoku. Ova dva kraja bila su rastavljena praznim prostorom.

   Preko ove palanke odvijala se trgovina karavanskim saobracajem. U Karanovcu se nalazio karavan-seraj, koji je izgoreo u austro-turskom ratu 1737-1739. godine kada je i samo naselje porušeno i popaljeno. Sem toga, u Karanovcu je pored zemljoradnje bilo razvijeno i zanatstvo. Tako je ova palanka 40-tih godina 18. veka postala jedno od najvecih turskih naselja u ovom delu Srbije.

   U drugoj polovini 18. veka, Karanovac je varošica kasaba na ušću reke Ibar u Moravu, u kojoj je 1784. godine, prema podacima austrijskog oficira Paula Mitisera, bilo 100 kuća: 11 srpskih i 89 turskih. Pored ostalog, naselje je imalo dva hana, tri kafane, dve pekare i jednu veliku džamiju.

   Krajem 18. i pocetkom 19. veka Karanovac je bio značajna karavanska stanica i utvrđeno mesto. Osnovna funkcija su mu bile saobraćajna i strategijska. Sem zanatstva i trgovine koji su bili podređeni tim funkcijama, stanovništvo se bavilo i poljoprivredom.

 
  Copyright © 1997-2003. Interactive.net Kraljevo. All rights reserved interactive
This site and domain are not affiliated with or owned by any government or municipal authority.